Kene

Kene Mücadelesi -Halk arasında sakırga, yavsı, kerni gibi isimlerle bilinmektedirler.

-Keneler zorunlu kan emenektoparazit canlılardır.

-Dünya üzerinde 907 tür ile temsil edilen keneler 200 kadar hastalığın mekanik ve biyolojik vektörlüğünü yapmaktadırlar.

Kenelerin Yaşam Döngüsü;

Ergin ve nimflerde 4 çift, larvalarda 3 çift bacak bulunur.

Konak çeşitliliği;

Keneler uygun konak çeşidi olan yerlerde yaşarlar.
Omurgalı canlıların tamamına yakınından kan emerler (İnek, koyun, köpek, kemiriciler, sürüngenler ve yerde beslenen kuşlar vb.)

a) Bir konaklı keneler; Yumurtadan çıkan keneler konak hayvana hücum eder, ondan kan emip doyduktan sonra konak üzerinde gömlek değiştirip nimf olur. Nimf aynı hayvan üzerinde tekrar kan emip olgun kene olur. Ortaya çıkan olgun dişi ve erkek keneler kan emip çiftleşir dişiler konak hayvanı terk edip toprağa düşer yumurtlar ve ölür.

b) İki konaklı keneler; İki konaklı kenelerde ise larva ve nimf dönemini bir konakta geçirir, nimfler kan emip doyduktan sonra konak hayvanı terkederler. Meskende veya merada gömlek değiştirip aç olgun hale gelirler. Aç olgun keneler ikinci bir hayvana hücum ederek ondan kan emer, çiftleşir ve doyar. Daha sonra dişi kene toprağa düşer, yumurtlar ve ölür. Yani larva-nimf bir hayvanda, olgunu ise başka bir hayvanda geçer.

c) Üç konaklı keneler; Üç konaklı kenede larva bir hayvandan kan emip doyar ve toprağa düşer.Toprakta gömlek değiştirip aç nimf olur. Aç nimfler ikinci bir hayvana hücum ederler. Ondan kan emip doyduktan sonra toprağa düşerler ve gömlek değiştirip aç olgun kene haline gelirler. Aç olgun keneler üçüncü bir hayvana hücum eder, kan emer ve çiftleşirler. Doyduktan sonra dişiler konak hayvanı terkedip toprakta yumurtlar ve ölürler. Yani bu kene türleri, larva, nimf ve olgun dönemlerinde ayrı ayrı veya aynı hayvana 3 kez gelmek suretiyle kan emer, gömlek değiştirme dönemlerini ise toprakta geçirirler.

Kenelerin Zararları;

-Keneler, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığı, Lyme hastalığı, döküntülü ateş, Ehrlichiosis, Q ateşi, Tularemi gibi enfeksiyonların etmenlerini taşırlar. -Hastalık etmeni taşımasalar bile konaklarına zarar vermektedirler.
-Tükürük içerisindeki bazı maddelerin alerjen olması insanlarda ve hayvanlarda önemli rahatsızlıklara neden olabilmektedir.
-Çok sayıdaki kenenin birlikte tek bir konaktan kan emmesi kan kaybından ötürü ölüme neden olabilmektedir. Bu durum denizel kuş kolonilerinde sıklıkla görülür.
a) Kene Felci

Bazı keneler salgıladıkları zehirli maddeler nedeniyle kene felci denen bir duruma da neden olabilmektedir. Genel rahatsızlık hali ve baş ağrılarının yanı sıra, kene felci önce kol ve bacaklarda başlayan ve birkaç gün içerisinde bütün vücuda yayılıp, sonunda solunumun durması nedeniyle ölüme kadar varabilen bir seyir izler. Bunlar kene vücuttayken gerçekleşir. Kenenin vücuttan uzaklaştırılması halinde yukarıda betimlenen hastalık tablosunda ani bir gerileme görülür. Dünya genelinde yaygın olan pek çok Ixodid türü kene felcine neden olabilmektedir.

b) Lyme Hastalığı

Tedavi edilebilir olmasına rağmen ülkemizde tıp dünyası tarafından fazla bilinmemektedir ve pek çok insan bu hastalıktan mağdur olmaktadır.Pek çok hastalığın belirtisi ile benzer belirtileri vardır.Isırılmadan sonra birkaç hafta içinde ortaya çıkabilen çember şeklinde veya farklı biçimlerde olabilen kızarıklık, lyme hastalığının en önemli spesifik belirtisidir. Tedavisi antibiyotik verilerek yapılır ve tedavi edilmez ise felç, psikoz, görme kaybı, işitme kaybı gibi ciddi etkileri olabilmektedir.

c) Kırım Kongo Kanamalı Ateşi

1969 yılında Kongo virüs ve Kırım Hemorajik Ateş virüslerinin aynı virüs olduğu gösterilmiştir. Hastalığa da Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi adı verilmiştir.Ülkemizde KKKA, 2002 yılında vakalar görülmeye başlanmış ve Ağustos 2003’te hastalığın adı konmuştur.Virüs 30 farklı kene türünden izole edilmiş. Vektör potansiyeli kanıtlanan 7 tanesi

Hyalommamarginatum*
H. rufipes
H. turanicum
Hyalommaanatolicum*
Dermacentormarginatus*
Rhipicephalusrossicus
Amblyommavariegatum
Ixodesricinus, Dermacentorspp.,Rhipicephalusspp. veBoophilusannulatus gibi kenelerden izole edilmiş olması, diğer kenelerin de vektörlük potansiyelinin düşünülmesi gerektiğini göstermektedir.